Byliny
Byliny
to naturalna część składowa flory Pojezierza Iławskiego
Byliny
(łac. herba perennis) to rośliny zielne żyjące dłużej niż dwa lata, mające niezdrewniałe części nadziemne, zwykle wielokrotnie wydające nasiona bądź zarodniki (wyjątkiem są zakwitające raz hapaksanty). Byliny określane są mianem roślin wieloletnich.
Byliny zapewniają też naturalne, stopniowe odprowadzanie wód deszczowych, absorbując wodę z gleby. Transpirowana latem przez byliny woda obniża najwyższe temperatury podczas upałów. Byliny są lepiej przystosowane do surowych warunków klimatycznych niż rośliny jednoroczne i dwuletnie. Najpopularniejsze byliny to poziomki, maki, trawy, pnącza.
Na Pojezierzy Iławskim możemy zobaczyć – bluszcz pospolity, goździk pyszny, lilię złotogłów, konwalię majową, orlika pospolitego, rosiczkę okrągłolistną, widłaka goździstego, wrońca widlastego. W jeziorach występuje : grążel żółty, grzybień biały, oczeret, pałka, rdestnica, rogatek, trzcina, wywłócznik.
Roślinność lądowa
Bluszcz pospolity
(Hedera helix) to wiecznie zielone pnącze. Występuje w lasach całej Polski, podlega ochronie prawnej. Uprawiany jako roślina doniczkowa, okrywowa, parkowa. W uprawie jest niewymagająca. Wiele odmian o różnorodnych kształtach i barwach liści. Jest rośliną leczniczą i kosmetyczną. W tradycjach wielu narodów znana jako symbol wierności i trwałości życia. W starożytności odgrywał ważną rolę w kultach szeregu bóstw egipskich, greckich i rzymskich.
Goździk pyszny
W Polsce (Dianthus superbus) występuje głównie na niżu, rzadziej w górach. Rośnie na wilgotnych łąkach i na skrajach lasów. Osiąga wysokość 20-50 cm. Łodyga jest wielokwiatowa, wzniesiona lub wyprostowana. Liście są równowąsko-lancetowate, od 3 do 5 mm szerokości i 8 cm długości. Widoczny jeden nerw. Kwitnie w okresie od czerwca do września.
Lilia złotogłów, leliwa, leluja
Bylina z rodziny liliowatych (Liliaceae). Występuje w Europie i Azji. W Polsce jest rośliną rzadką, występuje głównie w Sudetach i Karpatach, na nizinach bardzo rzadko. Objęta w Polsce ochroną ścisłą od 1946 roku. Jej piękne kwiaty były i są przyczyną znacznego jej wyniszczenia na siedliskach naturalnych. Jest częstym motywem w sztuce ludowej Podhala, szczególnie w rzeźbie góralskiej, gwarowo nazywana przez nich „Janową Lilią”.
Konwalia majowa
Gatunek byliny kłączowej (Convallaria majalis). Jest rośliną leczniczą i popularną rośliną ozdobną, której głównym walorem są niewielkie kwiaty o charakterystycznym zapachu i dzwonkowatym kształcie. W Polsce konwalia rośnie dziko w lasach, a także jest powszechnie uprawiana w przydomowych ogródkach. Zgodnie z przesłaniem ludowym, charakterystyczne kwiatki tej rośliny powstały z łez Matki Boskiej.
Orlik pospolity
Gatunek rośliny (Aquilegia vulgaris) z rodziny jaskrowatych. Pochodzi z Europy i z Afryki Północnej. Występuje również w stanie dzikim w Polsce, jest niezbyt pospolity. Rośnie na rozproszonych stanowiskach zarówno na niżu, jak i w górach, najwyżej sięga w Tatrach. Pochodzi też od niego wiele mieszańców uprawianych jako rośliny ozdobne. Nazwa łacińska wzięła się od słowa aquila, orzeł, ponieważ ostroga orlika przypomina szpon orła.
Podkolan biały
Gatunek byliny (Platanthera bifolia) należący do rodziny storczykowatych. Występuje w Europie (z wyjątkiem rejonu Morza Śródziemnego i Kotliny Panońskiej) w Azji, północnej Afryce. W Polsce na całym obszarze, rzadko spotykany. Kwiaty zapylane są przez motyle nocne – ćmy, które wabione są za pomocą intensywnego zapachu. Ćmy przylatujące po nektar dotykają dzióbka, a wówczas pyłkowiny za pomocą uczepek przyklejają się do ich ciała.
Rosiczka okrągłolistna, rosa słoneczna
Gatunek rośliny (Drosera rotundifolia) należący do rodziny rosiczkowatych. Roślina owadożerna. Występuje w stanie dzikim w całej Europie oraz na obszarach Ameryki Północnej i Azji. W Polsce dość pospolita na torfowiskach. Wabi swoje ofiary błyszczącymi kroplami słodkiej cieczy, które są wydzielane przez, czułki porastające powierzchnie liści. Roślina lecznicza, ma działanie przeciwbólowe. Używano jej kwiatów jako zamiennika tytoniu.
Widłak goździsty, czarcia drabina
Mech -Zarodnikowa roślina (Lycopodium clavatum) wieloletnia podobna do mchu. Długie do 1 m, płożące się pędy, częściowo pod ziemią, widlasto rozgałęzione, koloru zielonego z wzniesionymi do wysokości 20 cm gałązkami. Pędy i gałązki gęsto ulistnione. Porasta torfowiska, wrzosowiska, widne suche bory i lasy mieszane, ze szczególnym upodobaniem lasów iglastych. Lubi ubogie gleby krzemowe, silnie zakwaszone i umiarkowanie suche. Jest rośliną trującą. Cały pęd zawiera trujące alkaloidy.
Wroniec widlasty
Roślina wieloletnia (Huperzia selago) o wysokości 5–15 cm. Łodyga jest wzniesiona, widlasto rozgałęziająca się. Liście, ostro zakończone, całobrzegie lub drobno piłkowane, bez włosków, długości 4–8 mm, ustawione skrętolegle w 8 szeregach na pędach i zwykle odstające od nich. To gatunek wskaźnikowy starych lasów. Trująca, posiada lecznicze właściwości. Zarodnie rozmieszczone w pachwinach zwykłych liści asymilacyjnych, zwykle w środkowym odcinku pędu. Zarodnikuje od lipca do października.
Roślinność wodna i torfowiskowa
Grążel żółty, bączywie
Gatunek byliny wodnej (Nuphar lutea) z rodziny grzybieniowatych. Występuje w niemal całej Europie oraz w środkowej i zachodniej Azji. W Polsce na niżu jest rośliną pospolitą. Roślina trująca. Zawiera alkaloidy, które działają porażająco na korę mózgową. Dawnej kłącza ze względu na ich walory odżywcze służyły do dokarmiania świń. Grążel ma długie kłącza o średnicy do 8 cm, poziomo rosnące w mule dennym. Liście i kwiaty wyrastają z jego wierzchołka.
Grzybień biały, nenufar, lilia wodna
Gatunek byliny, (Nymphaeaceae) – jeden z około 50 gatunków. Ze względu na efektowne, duże kwiaty pływające na powierzchni wody gatunek ten rozpowszechniony jest w uprawie, zwłaszcza w postaci odmian barwnie kwitnących. Jest to także roślina lecznicza, a dawniej także barwierska. Objęty został ochroną prawną, w Polsce. Mają kształt okrągławojajowaty i podstawę głęboko sercowato wyciętą. Jest około 50 gatunków z tego gatunku.
Oczeret
Rodzaj roślin kłączowych z rodziny ciborowatych (Cyperaceae Juss.). Należy do nich 77 gatunków roślin wodnych i roślin bagiennych. Gatunkiem typowym jest Schoenoplectus lacustris . W Polsce występują 4 gatunki (najpospolitszy jest oczeret jeziorny). Tworzy rodzaj szuwaru, zespołu roślinności nazywanego szuwarem oczeretowym. Nazwa oczerety bywa także stosowana w odniesieniu do innych typów szuwarów.
Pałka
Rodzaj roślin ziemnowodnych należący do rodziny pałkowatych (Typhaceae). Skupia około 30 gatunków roślin, spotykanych na całym niemal świecie. Gatunkiem typowym jest Typha latifolia L. Do 2,5 m wysokości i 1–2 cm średnicy. Znaczna część łodygi ma postać kłącza. Jest w nim skrobia. Występuje głównie w rejonie wód stojących, wolno płynących, eutroficznych (płycizny jezior, stawy, starorzecza, doły potorfowe, rowy, kanały).
Rdestnica
Rodzaj roślin wodnych należących do rodziny rdestnicowatych (Potamogetonaceae Dumort), liczący 90 gatunków i 49 mieszańców, występujących na całym świecie. W Polsce występuje 26 gatunków. Rośliny zielne, wieloletnie lub jednoroczne, zasiedlające słodkie lub brachiczne wody, całkowicie zanurzone lub z liśćmi pływającymi po powierzchni wody.
Rogatek
Rodzaj roślin (Ceratophyllum) spotykany na całym świecie z wyjątkiem obszarów okołobiegunowych. W Polsce pospolity na niżu i pogórzu. Rozprzestrzenia się i zwiększa liczebność wraz ze wzrostem trofii wód powierzchniowych. Porasta rozległe powierzchnie wypierając inne gatunki roślin. Hydrofity całkowicie zanurzone w wodzie, o pędach długości do 80 cm, pozbawione korzeni, formujące pąki zimujące.
Trzcina
Gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Rozpowszechniony na całym świecie. Występuje pospolicie na całym terytorium Polski, od Bałtyku, aż po niższe partie gór. Osiąga wysokość do 4 m. Pyłki trzciny pospolitej mają silne właściwości alergiczne. Jest typową rośliną bagienną i nadwodną, ale potrafi rosnąć także na suchym lądzie. Ma duży udział w tworzeniu torfu.
Wywłócznik
Rodzaj roślin (Myriophyllum) z rodziny wodnikowatych. Obejmuje ponad 40 gatunków roślin występujących w wodach stojących i na bagnach całej kuli ziemskiej. Rośliny wodne, jednoroczne lub byliny, całkowicie zanurzone w wodzie, ukorzeniające się na dnie. Liście podwodne, pierzasto podzielone na nitkowate odcinki, przeważnie w okółkach. Kwiaty drobne, zebrane (okółkowo) w nadwodne kłosy.
Opracowano na podstawie :
• https://pojezierzeilawskie.pl – dostęp 2009 r.
• Zdjęcia zbiory własne, Internet
pojezierze iławskie, flora, byliny, bluszcz pospolity, goździk pyszny, lilia złotogłów, leliwa, leluja, konwalia majowa, orlik pospolity, podkolan biały, rosiczka okrągłolistna, rosa słoneczna, widłak goździsty, czarcia drabina, wroniec widlasty, grążel żółty, bączywie, grzybień biały, nenufar, lilia wodna, oczeret, pałka, rdestnica, rogatek, trzcina, wywłócznik