Gady
Gady
Pojezierza Iławskiego cechuje niewielkie występowanie.
Gady
Nazwa pochodzi od Reptilia, ( od łac. repto – czołgać się ) – parafiletyczna grupa zmiennocieplnych owodniowców. Na świecie jest ich około 8000 gatunków, w Polsce występuje jedynie 13 gatunków gadów. Są to: żółw błotny, żółw ozdobny ( gatunek obcy), jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, jaszczurka murowa, jaszczurka zielona, padalec zwyczajny, padalec kolchindzki (wydzielony w 2010 roku z padalca zwyczajnego), zaskroniec zwyczajny, zaskroniec rybołów, gniewosz plamisty, wąż eskulapa i żmija zygzakowata. Część z nich możemy spotkać na Pojezierzu Iławskim.
Skóra gadów jest sucha, szorstka lub delikatna, wytwarzająca tarczki i łuski (wytwory naskórka) (jaszczurki, węże), nieprzepuszczalna dla gazów, nie mogą więc oddychać przez skórę. Miejsca styku łusek i tarczek są słabo zrogowaciałe, dzięki czemu gady zachowują dużą ruchliwość. Naskórek u jaszczurek i węży jest zrzucany w postaci wylinki (u jaszczurek płatami, a u węży w całości). W skórze jaszczurek znajdują się gruczoły udowe. Ubarwienie gadów zależy od rozmieszczenia komórek pigmentowych – melanoforów, lipoforów, alloforów i guanoforów.
Jaszczurka zwinka
(Lacerta agilis) to dość pospolita w Polsce jaszczurka, pięknie ubarwiona. Jest to najbardziej pospolity gad występujący w Polsce. Zwinka preferuje siedliska nizinne. Najczęściej można ją spotkać na murawach, terenach kamienistych, rumowiskach skalnych, zasiedla też siedliska ruderalne i ogrody działkowe, parki, wrzosowiska, nasypy kolejowe, zakrzaczone i zadrzewione łąki. Ubarwienie jest zmienne. Grzbiet jest brązowy z rzędem plam, w środku każdej plamy jest nieregularna biała plamka. Jak większość jaszczurek posiada zdolność do regeneracji ogona.
Jaszczurka żyworodna
(Zootoca vivipara) to gad z rodziny jaszczurek właściwych. Ciało jest brązowe z trzema rzędami plam, które czasem zlewają się ze sobą, tworząc wzdłuż ciała jasne linie. W okresie godów brzuch samca jest pomarańczowy lub czerwony, poza tym okresem jest pomarańczowy lub żółtawy. Strona brzuszna samicy jest biaława. U samców w okolicach nasady ogona znajduje się nabrzmienie płciowe. Posiada umiejętność pływania. Jaszczurka żyworodna prowadzi dzienny tryb życia. Ze snu zimowego zazwyczaj budzi się w marcu.
Padalec
(Anguis fragilis) Beznoga jaszczurka, przypominająca węża. Jedną z cech odróżniających padalca od węża jest to, że głowa padalca jest zrośnięta z tułowiem bez żadnego zwężenia, trudno jest rozpoznać, gdzie kończy się jego głowa a zaczyna, tułów. Kolejną różnicą jest obecność otworów usznych, których u węży brak. Podobnie jak inne jaszczurki, broni się przed atakiem, odrzucając część własnego ogona. Długość jego ciała dochodzi do 50 cm, z czego połowa przypada na ogon. Poluje wieczorem i w nocy na nagie ślimaki, dżdżownice i owady. Jest jajożyworodny.
Zaskroniec
(Natrix natrix) to wąż niejadowity, występuje niemalże w całej Europie. Długość ciała od 50 cm do 150 cm. Żywi się małymi gryzoniami, co ciekawe połykając je bez wcześniejszego uśmiercania. Wąż ten jest pod ścisła ochrona w naszym kraju. Są całkowicie nie groźne dla ludzi i nawet ich unikają, rzadko zdąża się, aby waż ten zapuszczał się w bliskie okolice ludzkich domów. Zaskroniec zwyczajny bardzo lubi przebywać na obszarach podmokłych, bagnistych, niedaleko jezior, gdyż bardzo dobrze pływa oraz nurkuje.
Żmija zygzakowata
(Vipera berus) – gatunek jadowitego węża z rodziny żmijowatych. Długość ciała do 120 cm), masa ciała do 0,170 kg. Głównym pokarmem żmij są małe ssaki owadożerne (ryjówki, krety) i gryzonie (myszowate, nornikowate). Poluje także na żaby, jaszczurki, pisklęta ptaków i owady (prostoskrzydłe, biegaczowate). Tryb życia dzienny. Lubią torfowiska, gęste zarośla, w których mogą się ukryć, schronieniem są dla nich szczeliny skalne, korzenie drzew i nory gryzoni. Można je zobaczyć na obrzeżach lasów, wygrzewające się na kamieniach, często też na ścieżce lub drodze.
Opracowano na podstawie :
• https://pojezierzeilawskie.pl – dostęp 2009 r.
• Zdjęcia zbiory własne, Internet
pojezierze iławskie, fauna, gady, żmija zygzakowata, wąż eskulapa, zaskroniec, padalec, gniewosz plamisty, żółw błotny, żółw ozdobny, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, jaszczurka murowa, jaszczurka zielona, padalec zwyczajny, padalec kolchindzki, zaskroniec zwyczajny, zaskroniec rybołów, gniewosz plamisty, wąż eskulapa, żmija zygzakowata