Liwa
Liwa
osada Pojezierza Iławskiego historycznym świadectwem dziejów.

Liwa
Liwa, Bieberswalde największa wieś w gminie Miłomłyn, około 5 km na południe od Miłomłyna w pow. ostródzkim. Wieś o kształcie ulicówki, w centrum przechodząca w owalnicę, położona przy szosie z Miłomłyna do Samoborowa, otoczona ładną pagórkowatą okolicą.
Liwa powstała jako wieś szkatułowa na prawie chełmińskim, na 50 włókach w lesie, w którym uprzednio wypasano bydło książęce. Założenie wsi Janowi Thalersowi zlecił Krzysztof Bieber. 43 włoki oddano chłopom, 5 sołtysowi a dwie karczmarzowi. W 1686 r. wieś obejmowała zaledwie trzy włoki. Na początku XVIII chłopi byli zwolnieni z płacenia czynszu. W 1783 r. we wsi było 67 domów, natomiast w 1820 r. w 78 domach mieszkało 433 osób. W 1883 r. w Liwie była biblioteka polska. Według danych z 1895 r. wieś obejmowała 1616 ha ziemi i zamieszkana była przez 1145 osób, w 2021 roku 608 mieszkańców
Pod koniec XX w. we wsi był wiatrak, tak zwany paltrak, pochodzący z XIX wieku. Pod koniec XIX wieku wybudowano tu neogotycki kościółek. We wsi uwagę zwraca jej dobrze zachowana stara zabudowa. Kilkanaście domów pochodzących z XIX w. przyciąga uwagę swą nieprzeciętną urodą. W Liwie znajduje się pomnik poświęcony mieszkańcom Liwy poległym w I wojnie światowej w postaci wysokiego głazu, ustawionego na murowanej z kamieni podstawie, zlokalizowany w centrum wsi. Odsłonięty 23 sierpnia 1923 roku. Na frontowej stronie zatarty wizerunek krzyż maltańskiego. Na głazie współczesna tabliczka z napisem: Obelisk poległych w I wojnie światowej 1914-1918. Wśród zabytków zachował się również cmentarz ewangelicki zlokalizowany w pobliżu kościoła parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Liwie.
Zabytki
- kościół wybudowany przed 1914 r.
- cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
- pomnik ku czci poległych, zlokalizowany w centrum wsi, przy drodze do Boguszewa i Miłomłyna; wystawiony 26 sierpnia 1923 roku, został poświęcony mieszkańcom poległym podczas I wojny światowej
- na wiejskim cmentarzu symboliczny grób niemieckiego żołnierza poległego w Rosji w 1941 roku; na grobie czarna stela z dedykacją matki żołnierza
- wiatrak paltrak z XIX wieku, zaliczany do zabytków architektonicznych
Szlak rowerowy
niebieski szlak rowerowy o zasięgu regionalnym – przebieg trasy:
Zalewo – Rąbity – Międzychód – Śliwa – Boreczno – Duba – Mózgowo – Karnity – Dębinka – Miłomłyn – Lubień – Liwa – Zalewo – Gil Mały – Gil Wielki – Wiewiórka – Frednowy – Tynwałd – Jezierzyce – Jażdżówki – Kwiry – Szałkowo – Iława
Opracowano na podstawie :
• https://pojezierzeilawskie.pl – dostęp 2009 r.
• Zdjęcia zbiory własne, Internet
pojezierze iławskie, osady i wsie, bałoszyce, boreczno, buczyniec, bukowiec, chmielówka, czulpa, dobrzyki, frednowy, gajdy, gałdowo, gardzień, gardzień, gizerek, grunwald, gubławki, jaśkowo, jażdżówki, jerzwałd, kamieniec k. susza, kamionka, karnity, kwietniewo, laseczno, liksajny, liwa, ławice, łukta, makowo, małdyty, matyty, mózgowo, nowa wieś, ogrodzieniec, prątnica, rąbity, rodowo, rożek, rudzienice, rychliki, sarnówek, sąpy, siemiany, skitławki, stary dzierzgoń, stary folwark, sudwa, szałkowo, szymbark, śliwa, tabórz, tłokowisko, trupel, tynwałd, wenecja, wieprz, ząbrowo