Prakwice
Pojezierze Iławskie / Region / Osady / Prakwice
Prakwice
osada Pojezierza Iławskiego historycznym świadectwem dziejów.
Prakwice
Wieś wzmiankowana w 1312 r. pod nazwą Praterwicz. W 1382 nazwę wsi w dokumentach zapisano jako Preyterwicz. W XV wieku Prakwice należały do Gabriela Bażyńskiego, dowódcy rycerstwa ziemi dzierzgońskiej w Związku Pruskim. W okresie późniejszym wieś była w posiadaniu zniemczonej rodziny pruskiej – Projków (von Proeck). W 1736 wieś nabył burgrabia Krzysztof Dohna. W połowie XIX w. dobra prakwickie obejmowały ponad 4000 ha i skupiały 9 folwarków oraz jedną wieś pańszczyźnianą. W 1782 r. we wsi było 9 domów, w 1817 – 5 i 62 mieszkańców, w roku 1858 – 8 i 200 mieszkańców. W 1904 r. w wyniku uwłaszczenia chłopów od majoratu odłączyła się wieś Stare Miasto. W tym czasie do dóbr przyłączono dwór Kielmy, folwark Nowy Młyn i fragmenty Lasu Zakręckiego. W tym czasie dobra obejmowały 1056 ha lasów oraz folwarki: Adamowo, Ględy, Kielmy, Królikowo, Mokajny, Nowy Młyn, Pachoły, Pogorzele, Wólka Prakwicka, Zakręty, Zamek, Zapiecki (łącznie ponad 3000 ha). W 1939 r. gmina Prakwice liczyła 137 gospodarstw domowych i 520 mieszkańców.
W końcu XVII w. Johann Ernst von Wallenrod wybudował pałac myśliwski, który następnie przeszedł w ręce rodu von Dohna. Od roku 1884 odwiedzał tę rezydencję książę, a później cesarz, Wilhelm II. Budynek dworu był jednopiętrowy. W połowie 1930 roku doprowadzono do pałacu elektryczność. Dwór jeszcze w latach 50-tych XX wieku służył jako świetlica. Do Prakwic cesarz przyjeżdżał pociągiem z Malborka albo powozem ze Słobit. Dla cesarza wybudowano przystanek kolejowy w formie niewielkiego pawilonu. Na budowę dworca w w miejscowości Prakwice (niem. Proekelwitz) złożyło się kilka okoliczności.
- Pierwszą było uruchomienie linii kolejowej od Malborka przez Myślice po Małdyty, oddanej w 1893 roku.
- Drugim powodem, dla którego budynek został wzniesiony, były potrzeby cesarza Niemiec Wilhelma II, który regularnie odwiedzał Prakwice, żeby polować w okolicznych lasach. W miejscach, gdzie z cesarskiej ręki padł szczególnie ciekawy okaz, ustawiano głazy-obeliski, na których wykuwano napis np. „Jego Majestat Cesarz i Król położył w tym miejscu – data strzału – kapitalnego kozła.”. Takich kamieni odnaleziono w Prakwicach do dziś 22, ile ich było przed rokiem 1945 dokładnie nie wiadomo.
Zlokalizowane kamienie Wilhelma II
| Data postawienia | Lokalizacja | Gdzie | GPS | Wysokość cm |
|---|---|---|---|---|
| 30.05.1882 r. | S część lasów | Zakręty - droga do domku myśliwskiego | N53 51.694 E19 23.346 | 190 |
| 15.05.1887 r. | N część lasów | tzw. Drewniany Kamień | N53 53.663 E19 24.606 | 162 |
| 03.06.1889 r. | S część lasów | Zakręty- droga do domku myśliwskiego | N53 51.695 E19 23.363 | 189 |
| 07.06.1889 r. | N część lasów | Przy torze kolejowym Prawice – Lipiec | brak pomiaru | brak |
| 18.05.1890 r. | S część lasów | Za domkiem myśliwskim w lesie | brak pomiaru | brak |
| 22.05.1890 r. | N część lasów | Adamowo – wzdłuż rzeki | N53 53.934 E19 23.556 | 146 |
| 22.05.1891 r. | brak | Znajduje się w Lubochowie u Jana Binko | brak pomiaru | brak |
| 23.05.1891 r. | N część lasów | Za leśniczówką St. Miasto w kierunku Prakwic | N53 53.371 E19 22.840 | 132 |
| 25.05.1891 r. | S część lasów | Przy drodze Dzierzgoń – Susz | N53 52.342 E19 22.540 | 163 |
| 25.05.1893 r. | S część lasów | Zakręty – droga do domku myśliwskiego | N53 51.875 E19 23.632 | 189 |
| 30.05.1898 r. | S część lasów | W prawo od drogi na Monasterzysko | N53 51.832 E19 22.220 | 182 |
| 31.05.1893 r. | N część lasów | Obecnie przewrócony napisem do dołu | N53 53.823 E19 24.639 | 158 |
| 23.05.1903 r. | S część lasów | Zakręty – przy drodze do Bąka | N53 51.617 E19 23.067 | 190 |
| 25.05.1908 r. | brak | Na łące za przedszkolem St. Miasto | N53 53.568 E19 22.332 | 131 |
| 23.05.1892 r. | brak | ST. Miasto u Zbigniewa Giszki | N53 53.059 E19 21.958 | 148 |
| 25.05.1895 r. | N część lasów | Adamowo – przed kamieniem nr 6 | N53 54.219 E19 23.814 | 159 |
| 22.03.1881 r. | N część lasów | Dendrarium – kamień dębu | N53 53.566 E19 22.821 | 146 |
Działo się to na zaproszenie właściciela majątku, Ryszarda zu Dohna-Schlobitten. Wedle niektórych źródeł hrabiego i cesarza łączyło głębsze uczucie niż sama przyjaźń. Dworzec zaś miał służyć również jako miejsce spotkań. Budynek nazwano wtedy „cesarskim pawilonem”. Niestety, przyjazdy te skończyły się w 1906 roku, kiedy między przyjaciółmi doszło do konfliktu. Ostatni raz cesarz skorzystał w ze swojego pawilonu w 1910 roku.
Około roku 1921 dokonano translokacji do Budwit a w zasadzie do Gumnisk Małych. W kolejnych latach obiekt zmodernizowano i zmieniono formę architektoniczną. Po zakończeniu drugiej wojny światowej cała linia kolejowa została zdemontowana, ale w 1949 wznowiono połączenia na trasie Malbork-Małdyty. W tym też czasie dworzec przeszedł na własność PKP, a w jego murach zaczęły mieszkać rodziny kolejarskie. Historia kończy się w 1999 roku, w którym zamknięto linię kolejową, odtąd też zmieniło się przeznaczenie budynku – miał on już wyłącznie funkcję mieszkalną i stopniowo niszczał. W 2013 roku los dworca się odmienił. Urok i niecodzienna historia tego niezwykłego budynku oczarowały Magdę i Rafała Grabowskich, który postanowili go odrestaurować i uruchomić jako hotel butikowy. Prace dobiegły końca w roku 2018 i od tego czasu przyjmuje gości z całej Europy.
Zabytki :
- zespół dworski, poł. XVIII, 2 poł. XIX,
- dwór (dec. pałac), obecnie ruina
- park,
- fragment parku z 3 piwnicami-lodowniami,
- dawna szkoła, obecnie dom mieszkalny, 1 ćw. XIX,
- dawna kuźnia, obecnie sklep, 1 ćw. XIX,
- dworzec cesarza Wilhelma – wędrujący zabytek.
Prakwice pałac i Dworzec Wilhelma II
Opracowano na podstawie :
• www.dworzecwilhelma.pl
• www.kamienie-wilhelma.net.pl
• zdjęcia zbiory własne, Internet
pojezierze iławskie, osady i wsie, bałoszyce, boreczno, buczyniec, bukowiec, chmielówka, czulpa, dobrzyki, frednowy, gajdy, gałdowo, gardzień, gardzień, gizerek, grunwald, gubławki, jaśkowo, jażdżówki, jerzwałd, kamieniec k. susza, kamionka, karnity, kwietniewo, laseczno, liksajny, liwa, ławice, łukta, makowo, małdyty, matyty, mózgowo, nowa wieś, ogrodzieniec, prakwice, prątnica, rąbity, rodowo, rożek, rudzienice, rychliki, sarnówek, sąpy, siemiany, skitławki, stary dzierzgoń, stary folwark, sudwa, szałkowo, szymbark, śliwa, tabórz, tłokowisko, trupel, tynwałd, wenecja, wieprz, ząbrowo