Tematy : Bałoszyce / Boreczno / Buczyniec / Frednowy / Jaśkowo / Jerzwałd / Kamieniec Suski / Karnity / Laseczno / Ogrodzieniec / Siemiany / Szymbark / . . .
Kanał Elbląski, pochylnia Buczyniec.
Bukowy las, zatoka Widłągi.
Żaglówki w porcie, OW Jażdżówki.
Śladami przeszłości, wieś Sampława.
<
>
Wsie
W Polsce na terenach wiejskich żyje ok. 38% ludności. Wieś to jednostka osadnicza nieposiadająca praw miejskich lub statusu miasta. Na ogół ludność wiejska zajmuje się rolnictwem lub usługami (zwłaszcza turystycznymi).
Inny charakter mają wsie znajdujące się w pobliżu dużych miast. Zachodzi w nich proces upodabniania się do miasta pod względem fizjonomicznym oraz społeczno - bytowym. W Polsce istnieje prawie 43 tys. wsi.
Klasyfikacja wsi ze względu na kształt
łańcuchówka,
okolnica,
owalnica - placowa,
rzędówka,
ulicówka,
widlica,
wielodrożnica,
szeregówka - patrz poniżej galeria
Łańcuchówka - wieś występująca na terenach górskich. Zabudowania znajdują się po obu stronach drogi ciągnącej się dnem doliny. Każda zagroda znajduje się na tzw. łanie pola odchodzącego od głównej drogi. Pole w górnej części stoku przechodzi w las. Ten typ wsi występuje najczęściej w Małopolsce.
Okolnica - zabudowania wsi tworzą krąg wokół centralnego placu. Plac ten obecnie jest zabudowany lecz są to budynki służące wszystkim mieszkańcom (urzędy, kościoły, sklepy), na majdanie często budowany był kościół lub zakładany staw. Owalnice często powstawały z istniejących wcześniej okolnic. Były to wsie w kształcie kręgu lub podkowy z centralnym niezabudowanym placem. W Polsce występuje dość rzadko.
Owalnica, Placowa - typ wsi budowanej wokół centralnego placu, zwarte zabudowania tworzą zamknięty pierścień. Plac o zróżnicowanym kształcie (owalnym, eliptycznym) zwany "Nawsiem", zabudowany - np. staw, cmentarz, kościół. Często z jednej strony wejścia brama, a z drugiej kościół. np. Boreczno, Bucznik, Dobrzyki,
Rzędówka, Nadbrzeżna - wieś, w której zabudowania rozmieszczone są po jednej stronie drogi. Od zagród prostopadle do drogi ciągną się pasy pól. Występuje na Mazowszu i ziemi świętokrzyskiej.
Ulicówka - wieś, której zwarte zabudowania ciągną się wzdłuż jednej głównej drogi. Np. Boreczno, Bornice, Brusiny, Dobrzyki, Koziny, Makowo, Mortąg, Olbrachtówko, Piotrkowo, Półwieś, Sąpy, Siemiany, Śliwa, Tynwałd, Urowo, Wola Kamieńska. Jest to najczęściej występujący typ wsi w Polsce.
Widlica, wieś o zwartej zabudowie ciągnącej się wzdłuż dwóch dróg w kształcie
litery V
Wielodrożnica, wieś o nieregularnym kształcie, w której zabudowania znajdują się wzdłuż kilku dróg. Np. Jerzwałd, Przezmark
Szeregówka - wieś, w której zwarte zabudowania ciągną się wzdłuż prostej głównej ulicy. Ten typ wsi powstał w XV wieku na ziemiach królewskich, które w owym czasie podlegały reorganizacji. Np. Bądze, Jerzwałd, Szałkowo, Wieprz
Typy wsi
wieś letniskowa,
wieś samotnicza,
wieś służebna,
wieś czynszowa,
wieś folwarczna,
wieś ziemiańska,
wieś szlachecka,
wieś rozproszona,
wieś fryderycjańska,
wieś józefińska,
wieś pruska,
wola,
wólka,
wieś przygraniczna,
wieś sołecka
Bałoszyce, ( p. mapa dojazdu )
d. Gross Bellschwit, wieś położona w powiecie iławskim, w gminie Susz, na trasie Kisielice - Susz. W XVII wieku Baltazar von Brunneck ożenił się z Heleną von Schlubhut z Gałdowa, która majątek bałoszycki wniosła w wianie . . . więcej . . .
Boreczno, ( p. mapa dojazdu )
d. Śniegwałd, Schnellwalde, wieś w powiecie iławskim, w gminie Zalewo nad płn. brzegiem j. Dauby, założona w 1311 r.
Buczyniec, ( p. mapa dojazdu )
d. Buchwalde, wieś położona w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki. W odlegości 2 km Kanał Elbląski (d. Oberlandzki), pierwsza (od strony Iławy), najwyższa pochylnia kanału
Dobrzyki, ( p. mapa dojazdu )
d. Weinsdorf, wieś położona w powiecie iławskim, w gminie Zalewo, położona pomiędzy jeziorami Ewingi i Jeziorak, założona w 1304 r. . . . więcej . . .
Frednowy, ( p. mapa dojazdu )
d. Frödenau, wieś w powiecie iławskim, w gminie Iława, trasa Iława a Ostróda, założona w latach 1316-26 r. Przywilej lokacyjny wystawił dla wsi komtur dzierzgoński Luter von Breunschweig. Istniejący obecnie kościół zbudowany w 1768 r. był pierwotnie jako ewangelicki . . . więcej . . .
Jaśkowo, ( p. mapa dojazdu )
d. Jäskendorf, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo, nad j. Jaśkowskim, założona w 1308 r. na dawnych terenach osadniczych Prusów. Śladem tego okresu jest las nad j. Jaśkowskim, noszący nazwę Tempelwald (Święty Gaj), później zwany Vierruthen Wald. . . . . więcej . . .
Jerzwałd, ( p. mapa dojazdu )
d. Gerswald, wieś w powiecie iławskim, w gminie Zalewo, nad jeziorem Płaskim, będącym częścią j. Jeziorak. Początkowo była to wieś pruska, o pierwotnej nazwie Kejsy, później Gerswald
Kamieniec Suski, ( p. mapa dojazdu )
d. Habersdorf, Finckenstein, osada położona w powiecie iławskim, w gminie Susz, 7 km na północ od Susza. Od 1705 r. należała do rodu Finckensteinów, a w latach 1782–1905 do rodu Dohna-Schlobitten . . . więcej . . .
Kamionka, ( p. mapa dojazdu )
d. Klein Steinersdorf, wieś w powiecie iławskim, w gminie Iława nad jeziorem Silm. Znajduje się tu unikalny ośrodek szkoleniowy dla kapitanów i pilotów statków. Na jeziorze odtworzono w skali 1:24 wybrane porty, kanały i rzeki. W tej samej skali wykonane są modele statków. . . . więcej . . .
Karnity, ( p. mapa dojazdu )
wieś położona w powiecie ostródzkim, w gminie Miłomłyn, nad jeziorem Kocioł. Składała się z majątku Małe Karnity ( Klein Karnitten ), dziś Karnitki lub zamek Karnity. . . . więcej . . .
Laseczno, ( p. mapa dojazdu )
d. Gross Herzogswalde, wieś położona w powiecie iławskim, w gminie Iława, założona w 1311 r. przez komtura Dzierzgonia Güntera von Armstein. . . . więcej . . .
Ławice, ( p. mapa dojazdu )
d. Hansdorf, wieś położona, w powiecie iławskim, w gminie Iława, założona w 1325 r., w 1416 r. przekształcona w majątek. W 1854 r. urodził się tu Emil Behring,lekarz, wynalazca surowicy przeciw-tężcowej i przeciwbłoniczej. Laureat nagrody Nobla w dziedzinie medycyny (1901 r.) . . . więcej . . .
Mózgowo, ( p. mapa dojazdu )
d. Mosgau, wieś w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1466 - 1772 wieś jako część województwa chełmińskiego należała do Polski. Znaleziona w jego okolicach Baba Pruska nie pozwala tej małej osadzie odejść w niebyt zapomnienia. . . . więcej . . .
Ogrodzieniec, ( p. mapa dojazdu )
d. Neudeck, osada w położona w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gm. Kisielice. 2 sierpnia 1934 zmarł tu prezydent Republiki Weimarskiej Paul von Hindenburg. Prezydent , który został zmuszony do przekazania władzy Adolfowi Hitlerowi. . . . więcej . . .
Prątnica, ( p. mapa dojazdu )
wieś w powiecie iławskim, w gminie Lubawa. Do zabytków należy murowany, gotycki kościół parafialny pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej, zbudowany w XIV wieku. W północnej ścianie kościoła na wysokości około 50 cm wmurowana jest rzeźba kamienna ( Baba Pruska ) o wymiarach 225 x 50 cm. . . . więcej . . .
Rodowo, ( p. mapa dojazdu )
d. Gross Rohdau lub Rodau, wieś w Polsce w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Prabuty. Wieś cudów - cudna wieś.
Rudzienice, ( p. mapa dojazdu )
d. Raudnitz, wieś położona w powiecie iławskim, w gminie Iława, leży przy trasie Iława - Ostróda. Wieś została wymieniona w kronikach po raz pierwszy w 1249 r. W pobliskich Mątykach podczas wojny szwedzkiej w 1628 r. kwaterował król szwedzki, Gustaw Adolf. . . . więcej . . .
Siemiany, ( p. mapa dojazdu )
d. Schwalgendorf, wieś położona w powiecie iławskim, w gminie Iława, na zachodnim brzegu najdłuższego jeziora w Polsce, Jeziorakiem , . . . więcej . . .
Sudwa, ( p. mapa dojazdu )
d. Sauden, wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek . . . więcej . . .
Szałkowo, ( p. mapa dojazdu )
d. Schalkendorf, wieś położona w powiecie iławskim, w gminie Iława nad jeziorem Jeziorak. To prastara rybacka wioska, która do dzisiaj zachowała swój naturalny, wiejski charakter,posiadając jednocześnie wyjątkowe walory turystyczno-krajoznawcze. . . . więcej . . .
Szymbark, ( p. mapa dojazdu )
d. Schönberg, wieś w powiecie iławskim, w gminie Iława, nad jeziorem Szymbarskim. We wsi Ruiny gotyckiego zamku kapituły pomezańskiej z drugiej połowy XIV w. . . . więcej . . .
Wieprz, ( p. mapa dojazdu )
d. Weepers, niewielka wioska leżąca w północno-wschodniej części Jezioraka, na cyplu oblewanym przez wody zatoki Kraga. Założona 1386 r na miejscu starej pruskiej osady. Miejscowość Eldegardy Hermann. . . . więcej . . .
Ząbrowo, ( p. mapa dojazdu )
d. Sommerau, duża wieś w powiecie iławskim, w gminie Iława, na trasie linii kolejowej Iława - Malbork, nad rzeką Osą. Zabytki, barokowy kościół (1701-02 r.), wieża z 1864 r., plebania i zabudowania z pocz. XX w. . . . więcej . . .
Opracowano na podstawie :
- strona @Jacht Czarter - dostęp z dnia 16.04.2010 r.
- pl.wikipedia.org - dostęp z dnia 16.08.2014 r.
