Boreczno
Boreczno
wieś Pojezierza Iławskiego historycznym świadectwem dziejów.
Boreczno
Wieś Boreczno, dawniej Śniegwałd, niem. Schnellwalde. W 1311 r. zasadźca Henryk na mocy przywileju wydanego przez komtura Dzierzgonia Sighardta von Schwarcburga, założył wieś Snelenwalt. W 1470 r. wielki mistrz Henryk von Richtenberg nadał za zasługi dla Zakonu, prawo własności polskiemu szlachcicowi ze Śląska Hanuszowi Krasnodębskiemu. Imię i nazwisko zmienił po przejściu na służbę Zakonu na Hans Schöneich ( Schön – piękny, eich – dąb ). Po jego śmierci majątek odziedziczyli synowie, Hans i Georg. Hans zbudował w Borecznie pałac a także ufundował wieżę kościelną. Został pochowany w 1595 r. bezpośrednio pod amboną kościoła.
Nakrytą go kamienną płytą z wyrytą postacią rycerza. o wymiary 240 x 160 cm. Przedstawia leżącą postać rycerza – dł. około 178 cm. Po obu stronach postaci znajdują się niemalże całkowicie zatarte herby. Z lewej strony: von Lacken, von Taubenhcim, von Lichten, von Eppingen, po prawej stronie: von Schonaich, von Falkenha in, von Sack, von Eichholz. W czterech narożnikach płyty widnieją alegoryczne przedstawienia ewangelistów. W dolnej partii znajduje się inskrypcja, której stan, niestety, uniemożliwia jej odczytanie.
Płyta wcześniej znajdowała się pod ołtarzem, nad znajdującą się tam kryptą rodową, teraz zamurowaną. Na obecne miejsce przeniesiono ją w 1882 r., chociaż jeszcze w 1933 r. zalecano ulokowanie jej w miejscu, gdzie nie ulegałaby niszczeniu, ewentualnie wmurowanie w ścianę.
Niewiele osób wchodzących do kościoła w Borecznie zdaje sobie sprawę, że stojąc w dolnej partii wieży ma nad sobą puste pomieszczenie do którego nie ma bezpośredniego dostępu. Jedynym wejściem jest okienko znajdujące się na wysokości ok.6 m od południowo-wschodniej stronie wieży. Jak powstało to pomieszczenie? Więcej światła na ten fakt rzuca sprawozdanie z przeglądu Kościoła Ewangelickiego w Borecznie powiat Morąg z dnia 22.03.1933r. Rządowy Radca nakazuje :
. . . Należy na nowo wstawić brakujące okno, by zapobiec dostawaniu się deszczu do wewnątrz. Okno to oświetla niedostępne półpiętro, które powstało około roku 1922, w czasie gdy parter wieży przebudowano na halę pamięci po poległych w czasie wojny światowej. Przy tej okazji zamurowano prawdopodobnie również inny otwór okienny o rozmiarach 0,85 – 2,00 metra od strony północno – zachodniej. Na wysokości tego okna położony jest nowy sufit. Poleca się by one półpiętro uczynić w prosty sposób dostępnym, by móc łatwo i w odpowiednim czasie zauważyć występujące uszkodzenia budynku . . .
Pomnik poległych w I wojnie światowej
Na przełomie lat 60 i 70-tych obelisk ku pamięci poległych w czasie I wojny światowej został przewrócony i zakopany w rogu placu kościelnego przy murze (częściowo wystawał nad murawę). Został odkopany 17 lipca 2007 roku. Stan bardzo dobry, bez jakichkolwiek uszkodzeń jak widać na zdjęciach w galerii poniżej. Plany przywrócenia pomnikowi pierwotnego wyglądu i ustawienia przed wejściem do kościoła nie zostały zrealizowane. Po dwóch latach od odkopania pomnik jest ukryty pod prowizorycznym rusztowaniem – w tym samym miejscu, w którym był zakopany.
Pastorówka
Budynek dawnej „Pastorówki” (patrz galeria zdjęć poniżej ) w Borecznie usytuowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła. Wybudowana staraniem pastora Heinricha von Behra ok. 1860 roku. Budynek użytkowany był w ten sposób do końca II wojny światowej. W 1945 r wraz z kościołem, gruntem ornym i ogrodem przekazany kościołowi katolickiemu. Od 1948 r przejęty kolejno przez Gminną a następnie Gromadzką Radę Narodową, posterunek milicji, szkołę podstawową.
Boreczno dzisiaj
Po II wojnie światowej w Borecznie osiedlali się głównie przybysze z centralnej i płd.-wsch. Polski. Pozostało niewielu rodowitych mieszkańców. Pierwsze władze uformowały się w roku 1946 r., zaczęła wówczas funkcjonować Gminna Rada Narodowa, od 1948 r. z siedzibą w Borecznie. W 1950 r. Boreczno stało się gminą obejmującą ponad 20 wiosek. Gdy w 1954 r. dokonano reformy administracyjnej likwidując gminy i tworząc w to miejsce gromady – gminę Boreczno przekształcono w gromadę z 9 wioskami. Od lat 70-tych XX w. Boreczno wchodzi w skład gminy Zalewo. Po wojnie zaczynają funkcjonować: szkoła (1946r.), biblioteka (1950 r.), młyn (1948 r.), sklepy, urząd pocztowy (1953 r.) i posterunek milicji. W latach 60-tych otwarto Wiejski Dom Kultury z klubem „Ruch”. W 1963 r. założona została Ochotnicza Straż Pożarna. W 1979 r. oddano do użytku Wiejski Ośrodek Zdrowia, który funkcjonował do 2003 r. Nowoczesny budynek szkolny Zespołu Szkół wraz z halą gimnastyczną został oddany do użytku na przełomie XX i XXI w. W 2011 r. – 700 lat od lokacji wsi, wieś Boreczno liczy 269 mieszkańców.
Opracowano na podstawie :
• https://pojezierzeilawskie.pl – dostęp 2009 r.
• Zdjęcia zbiory własne, Internet
pojezierze iławskie, osady i wsie, bałoszyce, boreczno, buczyniec, bukowiec, chmielówka, czulpa, dobrzyki, frednowy, gajdy, gałdowo, gardzień, gardzień, gizerek, grunwald, gubławki, jaśkowo, jażdżówki, jerzwałd, kamieniec k. susza, kamionka, karnity, kwietniewo, laseczno, liksajny, liwa, ławice, łukta, makowo, małdyty, matyty, mózgowo, nowa wieś, ogrodzieniec, prątnica, rąbity, rodowo, rożek, rudzienice, rychliki, sarnówek, sąpy, siemiany, skitławki, stary dzierzgoń, stary folwark, sudwa, szałkowo, szymbark, śliwa, tabórz, tłokowisko, trupel, tynwałd, wenecja, wieprz, ząbrowo