Kisielice

Pojezierze Iławskie / Region / Miasta / Kisielice

Kisielice

miasto Pojezierza Iławskiego historycznym świadectwem dziejów.

Kisielice, miasto na Pojezierzu Iławskim

Kisielice

Kisielice, herb miasta

Herb miasta przedstawia srebrnego orła z rozpostartymi skrzydłami , stojącego na ramce z napisem „St. Johannes”. Polskie nazwy (Kisielice i Kisielic) wywodzą się zapewne z nazwy staropruskiej. Na mapie rękopiśmiennej z XV wieku Sędziwoja z Czechła widnieje nazwa Kysselycz alias Dreystadt Civitas. Miasto zbudowano w latach 1315-1320 między jeziorem Rakowym ( d.Rackerse ), a rzeczką Gardeją ( d. Gardenga ). W 1923 r. biskup Pomezanii nadał von Stangom dobra liczące 650 łanów, obejmujące wsie : Łodygowo, Trumiejki, Klasztorek, Pławty i Goryń, Gdakowo i Bądki. Dokument zezwalał braciom Stange założenie własnego miasta Kisielice . Przywilej nadający Kisielicom prawa miejskie wydany został już po zbudowaniu miasta w dniu 1.01.1331 r. Pierwotna nazwa Vrienstadt później uległa przekształceniu na Freistadt. ( Freystadt in Westpreusen )

Punktem centralnym był trójkątny rynek o wymiarach 94x28x10 m. Przy południowej pierzei rynku znajdował się kościół. Średniowieczne miasto otoczono murami, w których były trzy bramy: Biskupiecka, Prabucka i Wodna. Obwarowania rozpadły się ostatecznie około 1682 roku. Od XVI wieku istniało niewielkie przedmieście za Bramą Biskupiecką, a od XVIII wieku tzw. „nowe miasto” przy trakcie wiodącym do Prabut. Do najciekawszych zabytków należy kościół parafialny wybudowany w swym pierwotnym kształcie prawdopodobnie w latach 1331 – 34. Przebudowany w 1576 roku. Spalony w 1653 roku (utrata wieży). Odbudowany w latach 1659 – 60 otrzymuje nowe dzwony, a następnie w 1696 ołtarz główny. W latach 1856/57 mieszkańcy Kisielic, wspomożeni finansowo przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV, przywracają swojemu kościołowi wieżę wysoką na 45 metrów.

Na początku XX wieku w mieście były dwie szkoły podstawowe i szkoła Gospodarstwa Wiejskiego, od 1925 r. działała również szkoła średnia. Do wybuchu II wojny światowej w Kisielicach istniały dwa kościoły : XIV-wieczny stary kościół katolicki przy ul. Łasińskiej ( d. Lessenerstrasse ) i kościół ewangelicki. Niedaleko rynku przy Marktstrasse znajdowała się synagoga. W budynku przy Hindenburgstrasse, biegnącej od torów kolejowych przez całe miasto, w kierunku Iławy, znajdował się Raiffeisenn Bank, obok synagogi  natomiast – Powiatowa Kasa Oszczędności . W mieście działały dwa młyny – Scheffera i Adam oraz wiatrak Stojki, fabryka maszyn rolniczych Sommnitza, cegielnia Utesch, tartak Sternberga oraz mleczarnia Towarzystwa Mleczarskiego. Od 1920 r. w mieście wydawana była „Gazeta Kisielicka”, drukowana w miejscowej drukarni Bartelsa.

Pomimo wielu wojen i najazdów, które niszczyły region przez całe wieki, największych zniszczeń doznaje miasto wraz z całą gminą w 1945 r., w czasie ofensywy Armii Czerwonej. Bezpowrotnie utracono dorobek kulturalny wielu pokoleń – pałace i dwory świadczące o wielowiekowej historii tych ziem. Miasto od teraz jest w Polsce.

Obiekty sportowe w mieście to stadion miejski, hala sportowa (w zespole szkół), boisko do siatkówki plażowej i kompleks boisk „Moje boisko – Orlik 2012 (boisko do siatkówki, kort tenisowy, boisko do piłki nożnej) otwarte w czerwcu 2011. W mieście działa Międzyzakładowy Ludowy Klub Sportowy „Olimpia” z sekcjami piłki nożnej i siatkówki. W sezonie zimowym odbywa się Halowa Liga Piłki Nożnej.

Walory turystyczne: polodowcowe jeziora rynnowe w okolicach Gorynia i Trupla, lasy, pofałdowany teren. W pobliżu – Kwidzyn z zamkiem i katedrą; Prabuty z ruinami zamku Biskupów Pomezańskich i gotycką katedrą, Szymbark z ruinami zamku; Kamieniec z ruinami pałacu, gdzie w czasie kampanii 1806–1807 mieszkał Napoleon Bonaparte z Marią Walewską oraz Ogrodzieniec (niem. Neudeck) z ruinami pałacu pruskiego rodu Hindenburg. W okolicach miasta występuje kąpielisko miejskie na jeziorze Rakowym.
W mieście wybudowano promenadę widokową wokół jeziora miejskiego. Otwarcie miało miejsce w czerwcu 2011 roku.

Opracowano na podstawie :
• https://pojezierzeilawskie.pl – dostęp 2009 r.
• Zdjęcia zbiory własne, Internet