Gubławki

Pojezierze Iławskie / Region / Osady / Gubławki

Gubławki

osada Pojezierza Iławskiego historycznym świadectwem dziejów.

Gubławki osada, dwór na Pojezierzu Iławskim

Gubławki

Gubławki, Gablauken osada w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z roku 1392, jako wsi pruskiej na 16 włókach. Została założona przez polskich osadników ze szlacheckiego rodu Przyjemskich herbu Rawicz. Pierwotna nazwa Gubelawken prawdopodobnie pochodzi z języka Prusów – „Guby” (imię) i „lauken” (pole) czyli „pole Gubego”. Niektóre źródła łączą tę nazwę jako „łany Gubego” – „Guby” (imię) i „lauks” (łan pól). W roku 1782 we wsi odnotowano 16 domów (dymów), natomiast w 1858 w 5 gospodarstwach domowych było 85 mieszkańców.

W 1880 roku majątek Gubławki kupił Karl Finck von Finckenstein który zbudował dwór dla zarzadcy swoich dóbr, na południowym stoku wzgórza nad Jeziorakiem. Do dworu prowadzi aleja biegnąca wzdłuż jeziora. Usytuowany jest on przepięknie, na cyplu, skąd otwiera się daleki widok na Jeziorak. Sam dwór niezbyt urodziwy, ale duży i wygodny. Wzniesiony z czerwonej cegły, dwukondygnacyjny, posadowiony na kamiennej podmurówce na planie litery „T”, przekryty dachem mansardowym. Front dworu skierowany jest na stronę wschodnią a jego pozostała część wychodzi ku brzegom zatoki Kraga w kierunku południowym. Ozdobą dworu w Gubławkach były dwie werandy porośnięte winną latoroślą oraz duże schody zewnętrzne wiodące z czworokątnego dziedzińca do wnętrza budowli. Od strony jeziora do dworu przylegały dwa przedzielone trawnikiem ogrody. W piwnicach dworu mieściły się pomieszczenia kuchenne oraz spiżarnia zajmująca 7 izb, na parterze były biura zarządcy dóbr, jadalnia, 4 pokoje mieszkalne i 3 sypialnie. Na pierwszym piętrze przeznaczonym dla właściciela dóbr i jego gości urządzono 13 pokoi gościnnych, powyżej pierwszego piętra był strych.

Majątek był zaniedbany, ale przez nowego właściciela, na przełomie XIX/XX w. został doprowadzony do rozkwitu. W roku 1912 nowo wybudowany dwór zyskał miano “wdowiej siedziby”, gdyż zamieszkiwała tu wdowa po Karlu, hrabina Helene Finck von Fickenstein. Po niej w 1925 roku dwór i dobra w Gubławkach odziedziczył jej syn hrabia Hans Joachim Finck von Finckenstein, który był ostatnim właścicielem dworu i dóbr w Gubławkach. W latach 1937–39 było 103 mieszkańców.

Po wojnie majątek był PGR-em. Pod koniec XX wieku ówczesny dzierżawca uzgodnił z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków projekt adaptacji zachowanych budynków gospodarczych na ośrodek pracy twórczej. Niestety, doszło do rozebrania tych budynków i sprzedania materiałów z ich rozbiórki. Z dawnego założenia zachowały się niewielkie pozostałości parku i fragmenty niegdyś dość dużego podwórza gospodarczego.

1.05.2017 r, niespełna 700 metrów od dawnego dworu pruskiego położonego w Gubławkach, 14-letni Patryk Lessman z Iławy dokonał zaskakującego odkrycia. Wśród korzeni pobliskich drzew znalazł, przysypaną liśćmi kankę do mleka w której znajdowały się 93 artefakty. Setki dokumentów będących swoistym pamiętnikiem Hansa Joachima von Finckensteina z lat 1914-1919. Były też rzeczy osobiste, okulary, zdjęcia czy zegarek kieszonkowy oraz banknoty. Najważniejszy jednak był notatnik. Po jego otworzeniu okazało się, że znajduje się w nim testament zalakowany pieczęcią z herbem rodziny von Finckenstein.

Niespotykany jest także finał tego odkrycia. Starostwo powiatowe Iławy część znaleziska przekazało na ręce potomków rodu von Finckensteinów. Wśród nich była 81-letnia Waldtraut von Finckenstein, najmłodsza córka Hansa Joachima, ostatniego przedwojennego właściciela majątku w Gubławkach. Na tę okoliczność przyjechała z Niemiec, gdzie obecnie mieszka bowiem przed nadejściem Armii zdRadzieckiej, razem z siostrą Margarete zostały odesłane do rodziny na Pomorzu. Hrabia Hans Joachim w 1945 roku został przewieziony przez Rosjan do obozu w Pasłęku, gdzie zmarł. Jego żona Hildegarda została w Gubławkach, ale niedługo po wojnie przeprowadziła się do Niemiec, gdzie osiedliła się z córkami.

Opracowano na podstawie :
• Morąg, z dziejów miasta i powiatu – praca zbiorowa
• @Jacht Czarter dostęp 2009 r.
• Zdjęcia, zbiory własne, Internet
• Gazeta Wyborcza

pojezierze iławskie, osady i wsie, bałoszyce, boreczno, buczyniec, bukowiec, chmielówka, czulpa, dobrzyki, frednowy, gajdy, gałdowo, gardzień, gardzień, gizerek, grunwald, gubławki, jaśkowo, jażdżówki, jerzwałd, kamieniec k. susza, kamionka, karnity, kwietniewo, laseczno, liksajny, liwa, ławice, łukta, makowo, małdyty, matyty, mózgowo, nowa wieś, ogrodzieniec, prątnica, rąbity, rodowo, rożek, rudzienice, rychliki, sarnówek, sąpy, siemiany, skitławki, stary dzierzgoń, stary folwark, sudwa, szałkowo, szymbark, śliwa, tabórz, tłokowisko, trupel, tynwałd, wenecja, wieprz, ząbrowo