Tematy : herb / historia miasta / zdjęcia starego Zalewa / fotografie dzisiejszego Zalewa / Skarb Zalewa
Kanał Elbląski, pochylnia Buczyniec.
Bukowy las, zatoka Widłągi.
Żaglówki w porcie, OW Jażdżówki.
Śladami przeszłości, wieś Sampława.
<
>
Zalewo, miasto człowieka w płomieniach
Zalewo (dawniej Zełwałd, niem. Saalfeld i. Ostpreussen, lit. Zalevo) – miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim (dawniej w powiecie morąskim), położone nad jeziorem Ewingi. Miasto powstało w końcu XIII w. na pograniczu terytoriów plemiennych Pogezanów i Pomezanów. W strategicznym miejscu Krzyżacy wznieśli zamek obronny, w latach 1299-1301. Budowę zamku przypisuje się Henrykowi Zuckschwertowi, komturowi dzierzgońskiemu.
Prawa miejskie uzyskało w 1305 r. z nadania komtura dzierzgońskiego Sieghardta von Schwarzburga. W roku 1410 i 1414 Zalewo zajęte było przez wojska Władysława Jagiełły. Przed wojną trzynastoletnią (1454–1466) miasto odmówiło wierności Zakonowi. W wyniku postanowień pokoju toruńskiego, pozostało w granicach państwa zakonnego. W latach 1525–1752 miasto było siedzibą powiatu (niem. Hauptort des Oberlāndisches Kreises), natomiast w latach 1587–1751 stanowiło także siedzibę konsystorza dla Pomezanii. Zalewo zniszczone zostało w czasie wojen szwedzkich (XVII w.). Duże zniszczenia wniknęły na skutek pożaru w 1688, znacznie uszkodzony został także ratusz. Z kolei w roku 1710 w mieście wybuchła epidemia dżumy, z której ocalało zaledwie 7 rodzin. Szkoła w Zalewie istniała od XV w. do XVIII, jej ukończenie uprawniało do studiów uniwersyteckich. Uczono w niej także języka polskiego. W latach 1777–1780 uczył się w niej Mrongowiusz. Podczas wojen napoleońskich w roku 1807 w Zalewie kwaterowały wojska generała Dąbrowskiego.
W drugiej połowie XIX w. Zalewo przeżywało rozwój gospodarczy, spowodowany budową Kanału Elbląskiego i linii kolejowej Ostróda-Elbląg (wybudowana w 1893, rozebrana w 1945).
W czasie II wojny światowej zostało zniszczone w 70% i utraciło prawa miejskie. Przyczyną zniszczeń były podpalenia kamienic Rynku Głównego przez armię radziecką prowadzone notorycznie od 22 do 29 stycznia 1945 roku. Materiały budowlane uzyskane ze zgliszczy kamienic Starego Miasta zostały odesłane do Warszawy, aby wykorzystać je przy odbudowie stolicy.
Pierwszy herb miasta odtworzony z pieczęci z lat 1305-1334 przedstawia postać człowieka zanurzonego w kotle objętym płomieniami. Według jednych jest to Syty Wit, według innych Święty Jan w oleju. W tej sytuacji hipoteza druga wydaje się bardziej prawdopodobna, ponieważ jest zgodna z danymi tutejszego kościoła. Patronem parafii jest bowiem Święty Jan Ewangelista.
W 1891 r. rozpoczęto budowę linii kolejowej Elbląg - Zalewo - Ostróda - Olsztynek. Otwarcie ruchu pociągów nastąpiło 1.IX.1893 r. Dworzec kolejowy w Zalewie wybudowano w pobliżu rozwidlenia dróg do Dzierzgonia i Pasłęka. W latach dwudziestych XX wieku komunikacja między stacją a miastem utrzymywana była za pomocą dorożek i samochodowych taxi. W 1927 roku podróż koleją ze stolicy Rzeszy , Berlina do Zalewa, w zależności od wyboru połączenia trwała około 9 godzin. Ostatni niemiecki pociąg z zalewskiego dworca odjechał w kierunku Elbląga w dniu 22.I.1945 roku około godziny 10 rano. Był to pociąg z Ostródy, zajęty do ostatniego miejsca przez uciekinierów. . Do czerwca 1945 roku nastąpił demontaż szyn na linii Elbląg - Zalewo - Olsztynek oraz wywiezienie ich do ZSRR. Była to tak zwana "zdobycz wojenna" przysługująca zwycięskiej armii. Odbudowy nigdy nie zrealizowano. Z biegiem lat postępowało niszczenie ocalałej jeszcze infrastruktury kolejowej. Budynki dworca zalewskiego przerobione zostały na mieszkania. Położona obok wieża ciśnień pełniła funkcje stodoły. Piasek z nasypów kolejowych służy mieszkańcom wsi jako materiał budowlany.
Zdjęcia Saalfeld.
... Zalewo, plan miasta z 1833 r.
... Zalewo, panorama miasta, około 1905. Widok od południowego wschodu.
... Kanał Dobrzycki z 1334 to najstarszy szlak żeglowny w Polsce.
... Zalewo nad brzegiem jeziora Ewingi.
... Port w Zalewie funkcjonuje od XIV w. wtedy zbudowano kan. Dobrzycki.
... Port w Zalewie, statek Ursula Otto Muntera zabierający do 120 pasażerów
... Zalewo, ulica Langgasse
... Zalewo, ulica Kolejowa
... Zalewo, Klosterstrasse, w głębi gmach sądu powiatowego
... Zalewo, ulica Langgasse, sklep Auguste Feslag
... Zalewo, fragment rynku.
... Zalewo, gmach sądu powiatowego przy Klosterstrasse.
... Zalewo, kościół ewangelicki, 1898 r, widok od północnego zachodu
... Zalewo, Langgasse ulica
... Zalewo, ulica Langgasse. Widok z połud.-zach. narożnika rynku
... Zalewo, południowo-zachodni narożnik rynku
... Zalewo, restauracja Schützen-Garten
... Zalewo, restauracja Schützen-Garten, widok od tył
... Zalewo (Saalfeld) ul.Klosterstrasse
... Zalewo, stacja kolejowa, widok od strony peronu
... Zalewo, widok ulicy
... Zalewo, zabudowa miasta
Miasto odzyskało prawa miejskie dopiero w 1987 roku. Po reformie administracyjnej w 1999 roku Zalewo ulokowano w granicach powiatu iławskiego. W 2005 miała miejsce 700. rocznica nadania pierwszych praw miejskich.
Wiele o dziejach każdego miasta mówią zabytki. Niestety, w wyniku działań wojennych zachowało się niewiele obiektów architektury pamiętających ubiegłe stulecia. Zawieruchę wojenną przetrwały kamieniczki Starego Miasta, XV - wieczna baszta oraz kościół parafialny św. Jana Ewangelisty, wybudowany w XIV w. w stylu gotyckim.
W 1991 roku w trakcie budowy garaży w okolicach starego miasta został odnaleziony skarb złotych monet z lat 1252–1334 - łącznie 88 sztuk.
Włochy - Florencja -> floreny
1252 -1303 szt. 15/13 typów
1252- 1421 szt. 4/3 typy
1300 r. szt. 1
1303-1310 szt. 5/3 typy
1304 r. szt. 1
1306 r. szt. 4 /2 typy
1307 r. szt. 1
1310 r. szt. 2/1 typ
1312 r. szt. 2/1 typ
1313 r. szt. 4/1 typ
1315 r. szt. 3/2 typy
1317 r. szt. 6/2 typy
1318 r. szt. 6/2 typy
1319 r. szt. 3/1 typ
1320 r. szt. 3/1 typ
1321 r. szt. 3/2 typy
1325 r. szt. 1
1326-1332 szt. 1
1330 r. szt. 1
1332 r. szt. 1
1333 r. szt. 1
Francja -> Delfinacie Yiennois
GuigoVIII /1319- 1333/ - floreny szt. 7 /1 typ
Francja -> Papiestwo
Jan XXII/1316-1334/ - floreny szt. 3 /1 typ
Naśladownictwa - floreny, 1 pot. XIV w. szt. 10 /7 typów
Obecnie miasto jest ośrodkiem handlowo-usługowym z rozwiniętym przemysłem (głównie drzewnym i metalurgicznym) i dużymi zasobami rolniczymi. Przebiega przez nie droga wojewódzka nr 519 ze Starego Dzierzgonia do Morąga. W Zalewie od lat 50. XX wieku nie ma połączenia kolejowego. Miasto posiada oczyszczalnie ścieków, która ma zredukować wysoki poziom zanieczyszczenia jeziora Ewingi. Według danych z 30 czerwca 2012 r. miasto miało 2235 mieszkańców.
Fotografie dzisiejszego Zalewa, wykonane na przestrzeni kilku lat ze zbiorów własnych i Kazika Skrodzkiego.
... Zalewo, panorama miasta, widok z jeziora Ewingi
... Zalewo, z lotu ptaka widok miasta
... Zalewo, kościół św. Jana Ewangelisty
... Zalewo, kościół św. Jana Ewangelisty podczas remontu dachu
... Zalewo, kościół św. Jana Ewangelisty
... Zalewo, mury kościóła św. Jana Ewangelisty
... Zalewo, blanki kościół św. Jana Ewangelisty
... Zalewo, nawa kościóła św. Jana Ewangelisty
... Zalewo, oryginalna tabliczka na drzwiach plebanii kościóła św. Ewangelisty
... Zalewo, na cmentarzu przykościościelnym św. Jana Ewangelisty
... Zalewo, cmentarz żydowski, macewy
... Zalewo, przystań w 2000 r.
... Zalewo, ta sama przystań kilka lat później
... Zalewo, przystań w 2013 r.
... Zalewo, budynek Eko Marina 2013 r.
... Zalewo, wyposażenie Eko Mariny 2013 r.
... Zalewo, Eko Marina
... Zalewo, były budynek straży pożarnej
... Zalewo, ulica Kościelna
... Zalewo, ulica Kościelna w dzień
... Zalewo, pozostałości wiaduktu na linii Elbląg-Ostróda-Olsztynek
... Zalewo, zabytkowa willa
... Zalewo, rynek
... Zalewo, budynki dawnego dworca kolejowego
... Zalewo, budynek przy ulicy Kolejowej
... Zalewo, budynek prz ul. Kolejowej
Opracowano na podstawie :
- strona @Jacht Czarter - dostęp z dnia 16.04.2010 r.
- zdjęcia – internet, zbiory własne
