Szałkowo

Pojezierze Iławskie / Region / Wsie / Szałkowo

Szałkowo

wieś Pojezierza Iławskiego historycznym świadectwem dziejów.

Szałkowo, wieś na Pojezierzu Iławskim

Szałkowo

Szałkowo to prastara rybacka wieś w powiecie iławskim położona ok. 3 km od Iławy, która do dzisiaj zachowała swój naturalny, wiejski charakter, posiadając jednocześnie wyjątkowe walory turystyczno-krajoznawcze. Mieszkańcy wsi Szałkowo utrzymywali się głównie z rybołówstwa oraz pracy w lesie. Wielu trudniło się rzemieślnictwem i rolnictwem. Płody swojej pracy były przez nich dostarczane na rynek pobliskiej Iławy.

Wieś założona została jeszcze w czasach przed krzyżackich; musiała istnieć przed nadaniem w 1305r. praw miejskich Iławie, bowiem akt lokacyjny Iławy zawiera jednocześnie zapis o nadaniu iławskiej parafii wioski rybackiej Schalkendorf. Po raz drugi nazwa  pojawia się w dokumentach w roku 1525, gdy starosta Iławy Paul Fasolt odbiera Georgowi Link, proboszczowi iławskiemu, należącą do parafii połowę Szałkowa.

Kolejna historyczna wzmianka znajduje się w opisie sporządzonym w 1789r. Przez pruskiego topografa Johanna Fredricha Goldecka, który wymieniając istnienie w mieście kościoła informuje jednocześnie, że do kościoła należy połowa wsi Szałkowo, druga zaś do dziedzicznego starosty Iławy grafa Finckenstein z Rudzienic. Mieszkańcy wsi utrzymywali się głównie z rybołówstwa i pracy w lesie,ale sporo było też rzemieślników i rolników, którzy płody swojej pracy dostarczali na chłonny rynek pobliskiej Iławy.

Niemiecka nazwa wsi Schalkendorf pochodzi od słowa Schalken – kpiarz, filut i w związku z tym zgodnie z dosłownym tłumaczeniem tej nazwy powinna nazywać się Filutowo lub Wieś Kpiarzy. Od niepamiętnych czasów Szałkowo było atrakcyjnym miejscem letniego wypoczynku. W centrum wsi, na wzgórzu, z którego rozciąga się wspaniały widok na rozlewisko jeziora Jeziorak, stał piękny, stary dom zbudowany z ciosanych grubych bierwion. Była to gospoda należąca do Erwina Kirschke, który był znanym żartownisiem i słynął z tego, że mógł całymi dniami opowiadać wesołe historyjki o miejscowych rybakach, rolnikach i robotnikach leśnych. Stojąca pod wielkim kasztanem gospoda miała kunsztownie rzeźbione drzwi szeroko otwarte dla wszystkich gości. W tamtych dawnych czasach Szałkowo było też ulubionym miejscem weekendowego wypoczynku Iławian. Do wsi dotrzeć można było parowcem Martha, dowodzonym przez kapitana Matzmoora. Każdego lata parowiec kursował regularnie po Jezioraku na trasie Iława – Szałkowo – Jażdżówki – Wieprz – Siemiany i z powrotem.

Wieś także i dzisiaj jest atrakcyjną wsią turystyczną. Przybywający tutaj mieszkańcy szarych, zatłoczonych miast i miasteczek mogą wypoczywać spacerując po lesie lub po łąkach, zażywając kąpieli w jeziorze lub sycić oczy barwną panoramą na rozlewisko Jezioraka z widoczną w oddali wysepką Miłości i tajemniczym półwyspem Żabi Róg. W Szałkowie znajdują się liczne przystanie żeglarskie i pensjonaty. Kontynuacją dobrych tradycji gospody Erwina Kirschke jest karczma „U Barana” z letnim amfiteatrem i przystanią. Północny kraniec wsi to miejsce widokowe na skryty w lesie Sarnówek i tę część Jezioraka, gdzie często można oglądać loty kormoranów, przylatujących tutaj na żer z jezior Czerwica i Januszewskie. Co roku turystów przyciągają liczne imprezy organizowane przez szałkowskie stowarzyszenie – np. „Noc Kpiarza”, „Spotkania z Folklorem”, imprezy towarzyszące odbywającemu się w Iławie Festiwalowi Jazzowemu czy Szantowemu, plenery malarsko-rzeźbiarskie.

Turystyka :

Przez wieś biegnie niebieski szlak rowerowy o zasięgu regionalnym – przebieg trasy: ZalewoRąbity – Międzychód – ŚliwaBoreczno – Duba – MózgowoKarnity – Dębinka – Miłomłyn – Lubień – Liwa – Zalewo – Gil Mały – Gil Wielki – Wiewiórka – FrednowyTynwałdJezierzyceJażdżówki – Kwiry – SzałkowoIława

Opracowano na podstawie :
• https://pojezierzeilawskie.pl – dostęp 2006 r.
• zdjęcia zbiory własne, Internet

pojezierze iławskie, osady i wsie, bałoszyce, boreczno, buczyniec, bukowiec, chmielówka, czulpa, dobrzyki, frednowy, gajdy, gałdowo, gardzień, gardzień, gizerek, grunwald, gubławki, jaśkowo, jażdżówki, jerzwałd, kamieniec k. susza, kamionka, karnity, kwietniewo, laseczno, liksajny, liwa, ławice, łukta, makowo, małdyty, matyty, mózgowo, nowa wieś, ogrodzieniec, prątnica, rąbity, rodowo, rożek, rudzienice, rychliki, sarnówek, sąpy, siemiany, skitławki, stary dzierzgoń, stary folwark, sudwa, szałkowo, szymbark, śliwa, tabórz, tłokowisko, trupel, tynwałd, wenecja, wieprz, ząbrowo